Khủng hoảng thiếu Ô-xy

Trong quyển Khủng hoảng oxy vừa ra mắt của tác giả Roddy Newman (Mỹ), loài người hết sức chú ý đến việc làm sao đảo ngược tiến trình ấm lên toàn cầu, nhưng có rất ít người quan tâm đến hàm lượng oxy trong không khí đang giảm dần và hững tác hại lâu dài của nó.

So sánh với thời tiền sử, hàm lượng oxy trong bầu khí quyển bao quanh Trái đất đã giảm 1/3 và ở những thành phố lớn có thể giảm hơn 50%, theo nghiên cứu của các giáo sư Mỹ. Nguyên nhân? Khoảng 10.000 năm về trước, diện tích rừng bao phủ Trái đất nhiều ít nhất gấp đôi bây giờ, có nghĩa lượng oxy do rừng sinh ra hiện nay chỉ bằng phân nửa ngày trước. Trong khi đó, loài người lại đốt than, dầu mỏ, khí đốt khiến hàm lượng carbon trong không khí tăng vọt trong thế kỷ 20.

Ở biển cũng vậy. Theo báo cáo của Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA), lượng thực vật đơn bào sản xuất oxy giảm chỉ còn khoảng 70% so với cách đây ba thập niên. Thống kê của Liên Hiệp Quốc cho biết trên thế giới có gần 150 vùng chết do chất thải công nghiệp và nông nghiệp được đưa ra biển. Chất gây ô nhiễm làm giảm hàm lượng oxy xuống đến mức hầu hết hoặc không sinh vật biển nào còn có thể sống ở đó. Thiếu oxy khiến trữ lượng cá giảm và nguồn thức ăn của các dân tộc tiêu thụ hải sản giảm theo. Thiếu oxy còn gây đột biến gen, thay đổi nội tiết tố và những điều này có thể tác động đến khả năng sinh sản trong đời sống đại dương.

Nhà nghiên cứu Roddy Newman lấy làm lạ vì sao trên thế giới chưa hề có một cuộc nghiên cứu có tầm vóc nào về vấn đề này. "Có lẽ việc sụt giảm oxy diễn ra từ từ nên cơ thể con người đã tiến hóa để thích nghi với hoàn cảnh mới?" - tác giả nêu giả thuyết. Tuy vậy, ông nhắc đến quan điểm của giáo sư Mỹ Ervin Laszlo, cố vấn của Liên Hiệp Quốc về các khoa học hệ thống và triết học, cho rằng sự sụt giảm hàm lượng oxy tạo ra những hậu quả nghiêm trọng tiềm tàng.

Theo Laszlo, hàm lượng oxy trong khí quyển ở thời tiền sử là trên 21%, nhưng hiện chỉ còn 19% ở vùng tương đối ít ô nhiễm và 12-17% ở những thành phố lớn. Với hàm lượng oxy ít ỏi hiện nay, con người khó bề duy trì sức khỏe cơ thể do các tế bào và nội tạng thiếu oxy, hệ thống miễn dịch suy yếu, hoạt động giảm và hiệu quả kém. Không phải ngẫu nhiên mà số ca ung thư và các bệnh lạ tăng theo đà sụt giảm oxy.
"Cần phải có một cuộc điều tra để xem việc giảm oxy trong không khí tác động dài hạn thế nào đến giống loài của con người cũng như của các loài khác" - tác giả nhấn mạnh.