Thế giới càng phát triển thì mặt trái ngược của sự phát triển cũng càng rõ nét. Một trong những lo âu đáng kể nhất là tình trạng sức khỏe của người dân ngày một bị đe dọa bởi nạn ô nhiễm môi trường.
Các nhà y học thế giới cho rằng 80% các loại bệnh tật của con người đều liên quan đến nước và vệ sinh môi trường. Trong vòng 30 năm qua, có khoảng 40 bệnh tật mới đã phát sinh và đều có nguồn gốc từ ô nhiễm môi trường, trong đó có những bệnh rất nguy hiểm như SARS và H5N1 vì đây là các loại virus nguy hiểm lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp.
Nổi bật trong số các bệnh tật do ô nhiễm môi trường là nhóm bệnh truyền nhiễm, bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, viêm phổi, phổi bị tắc nghẽn mãn tính, viêm họng, viêm phế quản, viêm amidan, cúm, tiêu chảy, hen suyễn, viêm tai giữa, điếc, các bệnh về mắt, tiêu chảy, hội chứng lỵ, bại não, sốt xuất huyết. Kế đó là các bệnh quai bị, viêm gan do virus, viêm da và các bệnh ngoài da, uốn ván, lưu thai sản…
Người dân sống ở gần các nhà máy, khu công nghiệp tập trung dễ bị trực tiếp ảnh hưởng bởi ô nhiễm công nghiệp, mắc các bệnh như nhiễm độc các loại hóa chất, các triệu chứng xấu về tim mạch và ung thư da, ung thư nội tạng. Ngoài ra, bệnh giun sán do dùng thực phẩm không sạch hoặc bị ô nhiễm cũng phổ biến: khoảng 80% dân số nước ta mắc phải bệnh này.
Ô nhiễm môi trường rất có hại cho trẻ nhỏ. Trong những năm gần đây, tình trạng trẻ bị bệnh do ô nhiễm môi trường luôn tăng cao, trong đó rõ nhất là bệnh suyễn, viêm tai giữa, bại não và bệnh tật bẩm sinh. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ thì trong mười năm qua, bốn loại bệnh này đều tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba so với trước đây ở trẻ em.
Các bà mẹ mang thai cũng là đối tượng dễ bị bệnh do ô nhiễm môi trường và sau đó, chuyển bệnh cho đứa con sắp chào đời (truyền qua nhau thai). Những chứng bệnh mà trẻ sơ sinh bị lây nhiễm từ mẹ phổ biến nhất là dị tật bẩm sinh, bại não, bạch cầu cấp. Cũng trong khoảng mười năm nay, số trẻ bị các bệnh trên đã tăng gấp khoảng gần ba lần so với trước.
Do tình trạng môi trường ngày càng bị ô nhiễm nặng, xin có lời khuyến cáo với những người ở nơi có nhiều bụi bặm, nơi mật độ giao thông cao hoặc gần các khu công nghiệp tập trung như sau. Để tự bảo vệ mình, chúng ta nên hạn chế đi ra đường những khi không cần thiết. Nếu buộc phải ra đường thì nên sử dụng các loại khẩu trang có chất lọc chuyên dùng. Xin lưu ý là loại khẩu trang vải mỏng thường được bán bên lề đường và được nhiều người đang sử dụng hoàn toàn không có tác dụng vì không cản được bụi nhỏ và các loại khí độc.
Chúng ta thường quan niệm rằng không khí buổi sớm trong lành nhất nên hàng ngày, nhiều người dân thành phố thường tập luyện thể dục thể thao vào sáng sớm. Thế nhưng cách đây không lâu, các nhà khoa học đã cảnh tỉnh rằng ở những thành phố công nghiệp và dày đặc giao thông, không khí buổi sớm không những không trong lành, mà còn bị ô nhiễm rất nặng. Lý do là ban ngày, ánh nắng mặt trời làm nhiệt độ không khí tăng cao, khói thải của các nhà máy, xe cộ và bụi đất cát do các loại xe bị cuốn lên, bay lửng lơ trong không trung. Khi mặt trời lặn, nhiệt độ không khí giảm dần và qua một đêm thì mặt đất mát dần, nhiệt lượng tỏa vào không trung cách mặt đất mấy trăm mét tạo thành tầng không khí “trên nóng dưới lạnh”, giống như chiếc nồi áp xuống mặt đất.
Lúc này, các loại khí độc không thể bốc lên cao để tỏa vào tầng mây, mà chỉ luẩn quẩn gần mặt đất với nồng độ ngày càng đậm đặc. Nếu trên mặt đất lặng gió, nồng độ ô nhiễm không khí sẽ càng tăng. Vì thế, để tránh bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm môi trường, người dân thành phố ở các khu vực bị ô nhiễm nên chuyển thời gian tập thể dục thể thao từ buổi sáng sớm sang buổi chiều.
BS HOÀNG MAI TRANG