Thông tin môi trường

Giảm khí thải? Cứ chôn CO2!

TT - Thu lại khí CO2, vùi nó xuống lòng đất, đáy đại dương... là một trong những giải pháp hạn chế khí thải nhà kính trong không khí, đang được ứng dụng bước đầu ở một số nước.

CO2 được chở bằng xe tải và trữ dưới dạng lỏng (ở nhiệt độ -20oC) trong hai container. Sau đó, khí CO2 được làm nóng lên và được bơm vào các vỉa than nằm ở độ sâu 1.050-1.090m dưới mặt đất ở Silesia (Ba Lan), qua một cái giếng. Khi CO2 thẩm thấu vào vỉa than, nó đã đồng thời cho thoát ra khí methane. Khí methane này lại được hút lên và thu dẫn qua giếng thứ hai để đưa vào sử dụng trong công nghiệp.

Đó là một qui trình công nghệ không hề viển vông đang được ứng dụng với tên gọi RECOPOL. Dự án đã bắt đầu triển khai thí điểm từ cuối năm 2003 với sự trợ giúp của nhiều nước như Đức, Pháp, Hà Lan...

Kết quả của dự án đã được đưa ra mổ xẻ tại hội nghị quốc tế về thu và lưu trữ khí CO2 tổ chức tại Paris từ 3 đến 5-10-2007. Đây là hội nghị lần thứ hai nhằm lượng định những kết quả ban đầu của những giải pháp giảm khí thải từng được bàn bạc trong hội nghị hai năm trước.

Theo một nghiên cứu của Liên Hiệp Quốc, việc chôn giữ CO2 có thể là một trong những cách hay nhất nhằm giảm khí thải nhà kính hiện nay. Nhưng việc phát triển dự án này phải được tiến hành từ từ vì chi phí cao và cũng vì cần có thời gian để ước định tính an toàn và tính pháp lý của nó.

"Đây là một việc khẩn cấp. Khí thải nhà kính, trong đó phần lớn là khí CO2, đã tăng 3%/năm từ 2000 đến 2006, trong khi tỉ lệ tăng bình quân trong thập niên 1990 mới là 1,1%" - giám đốc chiến lược Cơ quan môi trường Pháp Franøois Moisan khẩn thiết kêu gọi.

Báo cáo tại hội nghị cho biết giải pháp thu giữ khí CO2 trong khói do các nhà máy nhiệt điện và nhà máy ximăng thải ra, vùi nó vào lòng đất, vào trong những mỏ dầu hoặc vỉa than đã hết giá trị khai thác hay dưới đáy đại dương, là một trong những sự lựa chọn có tính khả thi nhất nhằm hạn chế sự ô nhiễm đang làm khí hậu nóng lên.

Đối với những nước đang thải ra rất nhiều CO2 như Mỹ, Ấn Độ, Trung Quốc, Úc, giải pháp này càng nên được đặc biệt chú trọng. Riêng Pháp cho biết sẽ sử dụng rộng rãi công nghệ mới từ nay đến trước năm 2020.

Về chi phí, hội nghị nhận định trước mắt vẫn chưa thể đánh giá được lợi nhuận kinh tế. Công nghệ chiết xuất khí CO2 rất đắt tiền, chiếm khoảng 70% tổng chi phí. Kế đến phải vận chuyển CO2 và đưa nó vào trong những tầng địa chất dưới mặt đất hoặc dưới đáy biển. Các chuyên gia ước tính chi phí xử lý một tấn CO2 hiện khoảng 60 euro. Hợp lý nhất là giảm chi phí xuống còn 20-30 euro/tấn, bằng với mức thuế đối với việc thải CO2 đang được nghị định thư Kyoto qui định.

Ngoài ra, yêu cầu đặt ra là nhốt CO2 vào lòng đất trong khoảng 1.000 năm - thời gian cần thiết để ổn định tỉ lệ CO2 trong khí quyển. Mối quan ngại của các tổ chức môi trường hiện nay là dưới tác động sinh thái, các bọt khí có thể theo những đường nứt của nơi bị giam mà bay ra. Đối với vấn đề này, tại hội nghị, văn phòng các nghiên cứu sinh thái và mỏ của Pháp đã đề nghị soạn ra "Các tiêu chí về an ninh chung".

Cho dù còn trong giai đoạn khởi động và thăm dò, những dự án thí điểm thu trữ khí CO2 đang được nhân rộng trên thế giới. Ở Đan Mạch là dự án Castor, ở Pháp là dự án của Tập đoàn Total…

Ở biển Bắc, Tập đoàn Na Uy Statoil sẽ bơm CO2 vào một tầng nước ngầm nằm ở độ sâu 1.000m dưới đáy đại dương - nơi được chọn là một vỉa đá ong cổ và Chính phủ Na Uy đã không tiếc tiền rót cho công việc nghiên cứu. Công ty thực thi kế hoạch Gassnova cho rằng nên vận chuyển khí đến tận nơi bằng đường ống dẫn thay vì bằng tàu thủy để giảm chi phí.

Lượng khí thải cũng chủ yếu nhận từ hai nhà máy điện ở Kaarsto và Mongstad tại bờ Tây. Đây là hai nhà máy được xây dựng nhằm cung ứng điện cho ngành công nghiệp dầu hỏa và khí đốt đang tăng trưởng nhanh ở Na Uy. Hiện nay chi phí cho dự án này vẫn chưa được tiết lộ.

Báo cáo của Gassnova cho biết "việc vận chuyển và cất giữ khí CO2 có thể sẽ được triển khai kể từ cuối năm 2011 hoặc đầu năm 2012, khớp với thời gian bắt đầu nhận khí CO2 từ… Nhà máy điện Kaarsto. Dự kiến cuối năm 2008 sẽ có quyết định đầu tư”. Kế hoạch của Na Uy là làm lạnh để hóa lỏng khí CO2, sau đó bơm chất lỏng này vào hai vỉa đá có tính ngậm nước Johansen và Utsira, hoặc tầng ngậm nước, dưới đáy đại dương qua một cái giếng.





TTO - Từ công nghệ chiếu sáng thông minh tới công nghệ tái chế cao, tất cả những công nghệ thân thiện với môi trường này đều đang tạo nên những khác biệt cho cuộc sống.
Dưới đây là 10 công nghệ, quy trình kinh doanh, sáng tạo về tài chính đã đang và sẽ có những ảnh hưởng nhất định đến cuộc sống chúng ta:



Trong những năm qua, đèn chiếu sáng huỳnh quanh compact (CFL) đã có mặt trên những đại lộ ở Mỹ. Mặc dù giá loại đèn này không rẻ và ánh sáng yếu chỉ bằng 1/5 so với ánh sáng của đèn sợi đốt nhưng loại đèn compact này giúp tiết kiệm rất nhiều trong sử dụng và tuổi thọ của bóng. Một đèn CFL có tuổi thọ bằng 8 đèn sợi đốt thông thường, thậm chí là hơn.



Ánh sáng ban ngày chắc chắn là phải rẻ hơn ánh sáng điện. Tuy nhiên, thật khó có thể tận dụng tối đa được nguồn sáng tự nhiên này. Ngoài ra, thói quen chiếu sáng hiện đại cũng đã khiến cho con người ta không muốn dựa vào nguồn sáng từ cửa sổ nữa.

Giờ đây, một hệ thống kiểm soát tự động qua cảm ứng sẽ được đưa vào những tòa nhà kính để có thể điều chỉnh đèn và tận dụng ánh sáng mặt trời. Tại sân bay quốc tế Dallas-Fort Worth, công ty chiếu sáng Axis lắp đặt thiết bị điều chỉnh ánh sáng độc lập. Những khu vực gần cửa sổ, ánh sáng điện sẽ được giảm xuống chỉ còn khoảng 70% trong khi những vùng xa và tối hơn sẽ bị giảm ít hơn. Ở những khu vực có nhiều ánh sáng tự nhiên, người ta có thể cắt giảm mức tiêu thụ điện tới 20%.



Những chiếc đèn điốt phát sáng LED (light-emitting diodes) sẽ tiếp bước đèn CFL nhưng với giá thấp hơn nhiều. Chỉ cần 1/10 năng lượng cần cho một chiếc đèn sợi đốt và với tuổi thọ là 50.000 giờ (hơn 11 năm nếu mỗi ngày sử dụng 12 tiếng), đèn LED đã đánh bại đèn sợi đốt, đèn huỳnh quang và hiện đang được sử dụng cho đèn tín hiệu của ô tô, đèn trong ĐTDĐ, đèn tivi.

Ở những cửa hàng bán lẻ nơi người ta phải thắp sáng liên tục, đèn LED đang dần thay thế đèn halogen. Nhiều gia đình cũng đã bắt đầu sử dụng đèn LED thay thế cho các đèn đang có trong nhà. Giá một chiếc đèn này là khoảng 6 đến 8 USD cho các loại 45, 50 và 75 watt.



Hãng Tesla Roadster đã thiết kế ra chiếc ô tô điện kiểu dáng James Bond với giá 100.000 USD. Năng lượng để chạy xe lấy từ hàng ngàn pin Li-Ion. Xe có thể tăng tốc từ 0 đến 60 dặm một giờ chỉ trong vài giây. Chiếc xe ô tô điện này không gây ô nhiễm trên đường, và tất nhiên là sản xuất ra ít khí thải hiệu ứng nhà kính hơn bất cứ chiếc ô tô chạy bằng xăng nào.



Hiện nay, cuộc cách mạng xanh đang diễn ra ngay cả trong việc thiết kế phương tiện đi lại. Ngày càng có nhiều xe đạp điện, xe nhặt bóng golf, xe NEVs (viết tắt của neighborhood electric vehicles - các phương tiện chạy điện xung quanh chúng ta) được bán trên thị trường. Chiếc xe ô tô đường phố này có vỏ bằng nhựa, có thể chạy với tốc độ cao nhất là 60 dặm một giờ và đáp ứng được các yêu cầu về an toàn theo chuẩn của châu Âu.



Ở những bang lớn của Mỹ như bang California, người ta đang cố gắng cắt giảm việc thải ra khí CO2 và các chất gây ô nhiễm, vì vậy, những chiếc xe có thể chạy bằng nhiên liệu sinh học như ethanol và dầu diesel sinh học đang rất được quan tâm. Hãng Toyota đã có kế hoạch tung ra thị trường một loại xe như trên, sử dụng pin Li-Ion vào năm 2010. General Motors cũng đang cố gắng lấy lại thị trường với kế hoạch sản xuất xe chạy bằng hai kiểu nhiên liệu -xe Volt - vào cùng thời điểm trên.



Các cuộc điều tra cho thấy người tiêu dùng mới chỉ dừng lại ở ý thức về môi trường chứ chưa thực sự hành động vì môi trường. Nhiều người cảm thấy bỡ ngỡ với các dịch vụ xanh, không quen thuộc với các nhà cung cấp dịch vụ xanh và không thích dịch vụ này vì chi phí cao.

Hiện nay, hãng tài chính GE Finance đang kết hợp với hãng MasterCard để làm cho những dịch vụ trên trở nên dễ dàng hơn với một chiếc thẻ tín dụng xanh, hoạt động theo phương thức trích 1% từ số tiền mua sắm của người chủ sở hữu thẻ để thanh toán cho những bù đắp về khí CO2 đã được đánh giá và xác nhận bởi dịch vụ tài chính năng lượng GE và AES. Hiện nay, GE tính rằng nếu chủ sở hữu thẻ tiêu 750 USD một tháng thì họ đã tiêu đủ để bù lại những khí thải họ gây ra trong một năm.



Việc tái chế ngày nay đã trở nên hiệu quả hơn nhờ có công nghệ cao và do đó giảm chi phí cho việc tái sử dụng những vật liệu từ rác thải. Các nhà máy tái chế công nghệ cao không còn phụ thuộc vào sức người nữa. Rác thải sẽ được phân loại nhờ có các bộ cảm biến và máy phân loại. Nam châm sẽ hút sắt và thép ra, quạt gió sẽ giúp xé các bao giấy còn sàng lắc và máy li tâm sẽ giúp phân chia các loại phế thải còn lại.



Đầu năm nay, hãng Estée Lauder đã xây dựng nhà máy năng lượng mặt trời tại Oakland, Mỹ. Vấn đề tài chính được thực hiện bởi doanh nghiệp MMA Renewable Ventures. Doanh nghiệp này cùng với công ty SunEdison (do BP Solar hậu thuẫn) đã tiên phong đi đầu trong việc sử dụng phương thức tài chính mới nhằm giúp công ty thanh toán cho việc lắp đặt năng lượng xanh này.

Nhà cung cấp dịch vụ năng lượng này giúp khách hàng của mình thông qua việc xử lý các vấn đề đau đầu liên quan tới tài chính, kỹ thuật và thủ tục phê duyệt. Khách hàng có thể thực hiện thanh toán mua năng lượng trong vòng 10 tới 20 năm với chi phí thấp hơn những gì mà hiện nay họ phải trả. Các công ty khác đã lựa chọn phương thức thanh toán xanh này là Fetzer, Staples (SPLS), và Whole Foods (WFMI).



Chiếc máy tính trên trông có vẻ không có gì đặc biệt nhưng nó là một trong những chiếc máy tính xanh đầu tiên được sản xuất hàng loạt. Tháng 6 vừa qua, chiếc máy rp5700 của hãng Hewlett-Packard đã nhận được giải vàng do chương trình công nghệ xanh của ngành công nghiệp công nghệ thông tin Mỹ xây lập ra với tên là Công cụ đánh giá môi trường về các sản phẩm điện tử trao tặng.

Với giải thưởng này, những chiếc máy tính trên sẽ rất đắt hàng bởi vì 95% việc mua sắm máy tính cho các cơ quan của chính phủ Mỹ phải đảm bảo rằng các sản phẩm được mua đã được công nhận EPEAT và nhiều công ty cũng sẽ làm theo việc này. Máy tính được đóng trong hộp carton 25% tái chế, vỏ nhựa với ít nhất 10% tái chế, và 95% linh kiện được thiết kế để dễ dàng tái chế. Máy được bán với giá 800 USD, tiết kiệm điện 15% và tỏa ra ít khí nóng hơn.

Robot giám sát ô nhiễm môi trường

TTO - Các nhà khoa học Trường ĐH Lucca, Ý ngày 14-8 cho biết họ đã chế tạo thành công robot có khả năng xác định tình trạng nhiễm độc thủy ngân của đất.
Robot dài 10 cm, nặng 80 g, được trang bị các cảm biến đặc biệt giúp phát hiện thủy ngân. Theo các nhà nghiên cứu, nó hoạt động hiệu quả hơn so với các robot khác lớn hơn trong việc phát hiện nhiễm độc ở vùng diện tích lớn trong thời gian ngắn.
Các nhà khoa học đã dựa trên việc mô phỏng hoạt động của côn trùng để tạo ra những robot nhỏ này, giúp chúng có thể dễ dàng hoạt động trong môi trường tự nhiên. Không chỉ phát hiện ô nhiễm, các robot này còn giúp xác định nguồn gốc gây ô nhiễm.
Ngoài nhiệm vụ giám sát ô nhiễm môi trường, các robot côn trùng trên còn có thể ghi lại sự di chuyển của các loài động vật trong môi trường tự nhiên, phục vụ cho nghiên cứu khoa học.

VTC, ngày 16/10/2007

Theo đánh giá của Cục Bảo vệ Môi trường, các khu công nghiệp và khu chế xuất ở Việt Nam đang làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, khi đang phát triển rất hiệu quả trong thời gian qua cùng với sự bùng nổ của luồng vốn FDI.

Ô nhiễm là phổ biến

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam hiện nay có 150 KCN, KCX trên toàn quốc. Các KCN này đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ ràng, khi 53,2% số KCN này đạt tỷ lệ lấp đầy các dự án và hơn 70% được vận hành. Tuy nhiên, điều đáng nói nhất là tốc độ phát triển kinh tế “nóng” của các KCN, KCX này đã kéo theo nhiều tác động tiêu cực đối với môi trường. Tại các KCN, công tác bảo vệ môi trường chưa được thực hiện đồng bộ, nhiều KCN chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Đến nay, mới chỉ có 28 KCN có nhà máy xử lý nước thải tập trung; khoảng 20 KCN khác đang xây dựng hoặc chuẩn bị đầu tư. Số đông còn lại chưa xây dựng do nhiều nguyên nhân như năng lực tài chính hạn chế, ý thức tuân thủ luật bảo vệ môi trường không cao hay khó khăn trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng...

Ông Trần Ngọc Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý KCN và KCX nhận xét, Ở các KCN chưa có nhà máy xử lý nước thải tập trung, số lượng doanh nghiệp có hệ thống xử lý cục bộ hoàn toàn không đáng kể. Ô nhiễm sông Thị Vải như là một điển hình của sự phát triển KCN. “Chất lượng xử lý chất thải đặc biệt là xử lý cục bộ tại các doanh nghiệp KCN còn hạn chế, nhất là doanh nghiệp Việt Nam”, ông nói.

Tại cuộc gặp gỡ giữa Chính phủ và doanh nghiệp dân doanh gần đây, ông Chu Văn An, tổng giám đốc Công ty Thuỷ sản Minh Phú, Tỉnh Cà Mau cũng rất bức xúc khi đề cập đến vấn đề bức môi trường tại các KCN. “Hệ thống xử lý nước thải của các doanh nghiệp là cần phải có và buộc phải có nhưng hiện nay các bộ khoa học công nghên và tài nguyên môi trường chưa đưa ra mô hình xử lý nước thải nào phù hợp với doanh nghiệp”, ông An nói.

Hiện nay chi phí cho việc này chiếm 15 - 20 % số vốn của doanh nghiệp, quá lớn so với chi phí để kinh doanh. Nhà nước nên quan tâm hơn đến vấn đề này, nên tìm ra giải pháp hợp lý.

Trách nhiệm mơ hồ

Theo đánh giá của Cục Bảo vệ Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), hiện nay lực lượng cán bộ chuyên trách về môi trường của các cơ quan quản lý môi trường KCN còn quá mỏng, không đáp ứng được yêu cầu giám sát như mong muốn. Bên cạnh đó, ý thức về môi trường của các doanh nghiệp nhìn chung còn thấp, nhiều nơi còn hoạt động mang tính chất đối phó hơn là tự giác. Vì vậy, hiệu quả quản lý môi trường KCN hiện nay nhìn chung là chưa cao. Hạn chế này, vì vậy, đã đưa mục tiêu sạch hóa các KCN, KCX lùi xa vào tương lai.

Theo kế hoạch, năm 2009 Việt Nam sẽ có 60% KCN có hệ thống xử lý nước thải tập trung và đến năm 2010, 70% các KCN phải có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn môi trường. “Cần thiết nên có quy định pháp lý về kiểm soát môi trường KCN để làm căn cứ đánh giá hiệu quả của việc thực hiện các yêu cầu về bảo vệ môi trường”, ông Hưng kiến nghị.

Việc thành lập mới các KCN phải mang tính chất chọn lọc, phải đầu tư đồng bộ, hoàn thiện các công trình kết cấu hạ tầng hiện có và đảm bảo 100% các KCN đi vào hoạt động có các công trình xử lý nước thải và diện tích cây xanh hợp lý, ông này nhấn mạnh. Việc phân cấp quản lý môi trường KCN phải được thực hiện hợp lý. Đối với các địa phương, cần phát triển năng lực quản lý môi trường KCN trong các vùng kinh tế trọng điểm.

Minh Yến