NHÀ VỆ SINH TRÊN THẾ GIỚI (2)

Bài 2: Bắc Kinh (Trung Quốc): Bốn lần “cách mạng” toa-lét!



Nhà vệ sinh công cộng có giường cho trẻ sơ sinh

Tiếp tục giới thiệu kinh nghiệm các nước trong việc giải quyết vấn nạn “tiểu đường”, Bắc Kinh (Trung Quốc) đã có kế hoạch cải tạo nhà vệ sinh theo tiêu chuẩn nâng cấp từng giai đoạn.

Thời kỳ đầu sau giải phóng đất nước, hơn 400 nhà vệ sinh công cộng xuống cấp nghiêm trọng. Đa số lộ thiên với một cái lỗ, hai hòn gạch và bốn bức tường cao ba thước. Những năm 1960, TP Bắc Kinh bắt đầu xây dựng nhà vệ sinh có dội nước, có bể chứa phân. Đây được gọi là cuộc cách mạng nhà vệ sinh công cộng lần thứ nhất.

Tiếng xấu bay xa

Sau giai đoạn cải cách mở cửa, người nước ngoài đến Bắc Kinh phàn nàn nhiều về nhà vệ sinh công cộng. Có người ra công viên chơi không dám uống nước. Có khi xe du lịch đi được nửa đường, du khách cần đi vệ sinh gấp, xe phải quay lại khách sạn.

Cuộc cách mạng nhà vệ sinh công cộng lần hai bắt đầu. TP Bắc Kinh ban hành tiêu chuẩn xây dựng nhà vệ sinh công cộng.

Năm 1993, vì nhà vệ sinh công cộng mà Bắc Kinh xin đăng cai Olympic bị thất bại. Báo chí chỉ trích tìm nhà vệ sinh còn khó hơn lên trời. Nhà vệ sinh gì mà lại không chỗ rửa tay, không giấy, nặng mùi, buồng không có cửa.

Tháng 8-1994, Tổng cục Du lịch quốc gia điều tra về tỷ lệ hài lòng đối với nhà vệ sinh công cộng. Kết quả: chỉ có 10,4% du khách nước ngoài hài lòng hoàn toàn, tỷ lệ phàn nàn đến 49,4%. Một số du khách bình luận hài hước: Thức ăn ngon lạ của Trung Quốc nổi tiếng thế giới nhưng tiếng xấu về nhà vệ sinh công cộng cũng bay xa không kém.

Cuộc cách mạng lần ba được tiến hành. TP Bắc Kinh tổ chức cuộc thi thiết kế nhà vệ sinh vào năm 1994. Tác phẩm đoạt giải được sử dụng để xây dựng bên ngoài 34 nhà vệ sinh công cộng.

Tiếp sau đó, TP Bắc Kinh đầu tư cải tạo nhà vệ sinh công cộng tại các khu dân cư. Chỉ tiêu mỗi năm cải tạo 1.000 nhà vệ sinh. Đến lễ kỷ niệm 50 năm quốc khánh (năm 1999), công tác cải tạo về cơ bản đã hoàn tất.

Nhà vệ sinh có buồng thay tã

Sau khi Bắc Kinh xin đăng cai Thế vận hội Olympic thành công vào năm 2001, cuộc cách mạng nhà vệ sinh lần thứ tư đã khởi động với quan điểm nhà vệ sinh phản ánh tố chất dân tộc. Lần này, công tác xây dựng nhà vệ sinh lấy con người làm mục tiêu chủ yếu. Tiêu chuẩn được nâng cấp lên tầm các thành phố lớn trên thế giới.

Năm 2002, TP Bắc Kinh thống nhất tên gọi là Nhà vệ sinh công cộng. Chữ WC viết tắt theo tiếng Anh được sửa lại thống nhất thành Toilet. Bắc Kinh cũng đã ban hành Điều lệ vệ sinh môi trường cảnh quan TP Bắc Kinh. Theo điều lệ, người tiểu tiện bừa bãi sẽ bị phạt từ 20 đến 50 nhân dân tệ (từ 44.000 đến 110.000 đồng VN).

Năm sau, TP Bắc Kinh đề ra mục tiêu mới: chỉ tốn 8-10 phút để tìm ra nhà vệ sinh. Khoảng cách các nhà vệ sinh tại tuyến phố chính bố trí từ 600 đến 800 m. Tại các tuyến phố phụ, khoảng cách từ 800 đến 1.000 m.

Năm 2005, TP Bắc Kinh tiếp tục nâng cấp tiêu chuẩn nhà vệ sinh. Quan điểm thiết kế mới chú trọng đến tính nhân văn, có tính toán đến nhu cầu của người tàn tật, người già, trẻ em và phụ nữ. Nhà vệ sinh xây dựng mới có đường và phòng riêng cho người tàn tật và người ngồi xe lăn. Ngoài ra, còn có tay vịn, bồn rửa tay xả nước cảm ứng. Thậm chí một số nhà vệ sinh còn thiết kế giường trẻ sơ sinh để bà mẹ thay tã cho con. Một số nhà vệ sinh công cộng mới xây dựng tại địa điểm du lịch được cấp hạng sao. Cao nhất là tiêu chuẩn bốn sao.

Mỹ quan và kỹ thuật cao

Trước đây, khu Tây Thành ở Bắc Kinh đặt ra yêu cầu đối với 400 nhân viên quét dọn: Bất kỳ thời điểm nào nhà vệ sinh cũng phải sạch sẽ đến mức ruồi, muỗi nhiều nhất chỉ có hai con, thời gian lưu giấy thải không quá nửa giờ.

Đến nay, yêu cầu này đã trở thành tiêu chuẩn cơ bản của các nhà vệ sinh công cộng trên toàn Bắc Kinh. Sau bảy năm vận động, nhà vệ sinh được thiết kế không chỉ đạt yêu cầu mỹ quan mà còn bao hàm kỹ thuật cao. Bản đồ điện tử giúp tra tìm nhà vệ sinh công cộng được bố trí khắp thành phố.

Nhà vệ sinh công cộng sinh thái Vạn Tuyền ở khu Hải Định đã sử dụng phương pháp kỹ thuật máng lọc để phân giải nước thải. Nước sau khi phân giải sạch và trong có thể dùng trực tiếp để tưới hoa, nuôi cá.

Bên trong nhà vệ sinh kính trên phố Vương Phủ Tỉnh có phòng điều khiển điện dùng kỹ thuật tích nhiệt năng lượng mặt trời để sưởi ấm.

Tại nhà vệ sinh bên cạnh Cố cung (cấp bốn sao), bức tường trước mặt lối dẫn vào nhà vệ sinh được cải tạo thành bức tường cung đình, phía trước đặt ghế rồng để du khách chụp ảnh.

Từ năm 2005 đến nay, để chào đón Thế vận hội Olympic Bắc Kinh 2008, TP Bắc Kinh đã cải tạo và xây dựng mới tổng cộng 5.079 nhà vệ sinh, trong đó có 3.118 nhà vệ sinh được cải tạo (61,4%).

*****


Nhà vệ sinh công cộng tại Công viên Triều Dương

Bắc Kinh đã trở thành TP có nhiều nhà vệ sinh nhất thế giới, vượt xa New York (Mỹ), London (Anh), Tokyo (Nhật). Tuy nhiên, do nhà vệ sinh phân bố không đồng đều, mục tiêu “trong tám phút tìm ra nhà vệ sinh” khó thực hiện tại các khu phố nhỏ, đường giao thông chính hoặc quảng trường và ngoài đường vành đai ba.

Từ ngày 1-7 năm nay, TP Bắc Kinh đã ban hành Biện pháp quản lý nhà vệ sinh công cộng TP Bắc Kinh. Mục đích nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, xúc tiến quy phạm hóa, tiêu chuẩn hóa và pháp chế hóa quản lý nhà vệ sinh. Nhà vệ sinh do nhà nước xây dựng sẽ mở cửa miễn phí.
*****

[i]